In onderstaande blog ga ik wat dieper in op een specifieke en intensieve vorm van samenwerking: het opzetten van een organisatie–overstijgende gezamenlijke medische dienst, zoals Gehandicaptenzorg instellingen SDW en SOVAK in West-Brabant aan het inrichten zijn.
Business Consultancy
Samenwerken in de regio: Het opzetten van een gezamenlijke medische dienst in de langdurige zorg
Ook in de langdurige zorg (gehandicaptenzorg en ouderenzorg) wordt gekeken naar mogelijkheden om, in lijn met het Integraal ZorgAkkoord (IZA), verdere onderlinge samenwerking in de regio op te zoeken in de hoop de zorg voor de lange termijn van hoge kwaliteit te houden, maar ook toegankelijk en betaalbaar te houden. Landelijke ontwikkelingen en voorbeelden geven daarin naast technische ontwikkelingen een stimulans die de samenwerking eenvoudiger maken.
Waarom een gezamenlijke dienst organiseren?
De eerste vraag je je daarbij kunt stellen is: waarom zou je voor zo’n intensieve samenwerking kiezen? Veel gehandicapten- en ouderenzorginstellingen kampen met dezelfde uitdagingen: er vindt veel vergrijzing van personeel plaats en de instroom is minder dan gewenst, waardoor er schaarste ontstaat aan bekwaam zorgpersoneel.
Hiernaast neemt de complexiteit van zorgvragen toe, wat bijvoorbeeld merkbaar wordt doordat huisartsen zich niet altijd bekwaam en ondersteund voelen in de zorg voor deze doelgroepen. Dat zorgt er weer voor dat de toegang tot algemene medische zorg voor deze cliënten onder druk komt te staan.
Samenwerking borgt de zorgkwaliteit
Als kleine of middelgrote zorginstelling is daardoor de uitdaging om kwalitatief hoogwaardige medische zorg te blijven leveren groot. Dit vormt dus een logische aanleiding om te inventariseren of je deze zorg niet beter gezamenlijk kunt organiseren, met als doel de kwetsbaarheid te verkleinen en daarmee de continuïteit te vergroten.
Wanneer je daarbij opereert in aansluitende regio’s, met vergelijkbare doelgroepen, is een dergelijke samenwerking opeens een logisch scenario.
Welke vergelijkbare initiatieven zijn er?
Op het gebied van medisch generalistische zorg zijn er inmiddels veel landelijke initiatieven gaande die daarin als goed voorbeeld dienen. Deze hebben allemaal als doel om toegang tot en kwaliteit van geneeskundige zorg die medische diensten bieden te behouden voor met name de doelgroepen ouderen en verstandelijk gehandicapten.
Zo is het bijvoorbeeld een prominent onderwerp waar Vilans regionale initiatieven in ondersteunt met kennis en begeleiding. Vaak is de oplossing om de medisch generalistische zorg te concentreren in de regio en er een poliklinische faciliteit voor te maken.
Ook vinden er initiatieven plaats om verpleegkundige consultatie of triage op afstand te organiseren, waardoor met name artsen worden ontlast.
Leren van de VVT: gezamenlijke voordeur als inspiratie
Maar goede voorbeelden waarin er echt wordt gekozen voor het gezamenlijk organiseren van de medische zorg lijken er nog niet te zijn. Wel is het zo dat de uitdagingen die je tegenkomt vergelijkbaar zijn met een ander initiatief dat je wel vaker met name in de VVT ziet: het opzetten van een gezamenlijke voordeur: hierbij wordt de doorstroom van cliënten vanuit ziekenhuizen naar verpleeghuizen door verschillende verpleeginstellingen gezamenlijk georganiseerd, waardoor de doorstroom zo optimaal mogelijk is en beschikbare plaatsen efficiënt worden ingezet.
Kortom: het is een traject waarin wel inspiratie kan worden opgedaan voor bepaalde onderdelen van het traject, maar er lijken nauwelijks voorbeelden te zijn van het inrichten van een gezamenlijke medische dienst.
Hoe pak je het aan en welke uitdagingen kun je verwachten?
Een gezamenlijke medische dienst opzetten voor twee of meer partijen is een complex proces. Uiteindelijk geef je mogelijk een stuk autonomie op wanneer je het echt juridisch zou samenvoegen. Maar voordat je daar bent, zijn er nog veel tussenstappen te gaan.
Vergelijk de ideale situatie met de huidige situatie
De gekozen aanpak is om eerst in kaart te brengen hoe de toekomstige medische dienst er idealiter uitziet en hoe je verwacht dat de omgeving en doelgroep er dan uitziet. Vervolgens (en dit kan ook parallel) breng je in kaart hoe de medische diensten er nu uitzien; in welke opzichten deze van elkaar verschillen en juist overeenkomen. Hieruit ontstaat zicht op het “gat” tussen gewenst en huidig en moet een aanpak volgen hoe dit gat te dichten.
Nauwe samenwerking met betrokkenen
In de tussentijd vraagt dit om veel betrokkenheid van veel verschillende mensen die al dan niet geraadpleegd of geïnformeerd worden. Daarvoor moet je vooraf een duidelijk beeld hebben waar je naar streeft en hoe je dat simpel kunt uitleggen. Maar ook dwingt het om ideeën van betrokkenen echt te verwerken in de aanpak. Deze werkwijze is niet revolutionair en wordt vaak gebruikt bij grote verandertrajecten. Maar aan het concreet uitvoeren van dit traject gaat vaak uitvoerige afstemming vooraf; denken de organisaties hetzelfde over het uiteindelijke doel? Zijn ze bereid om daar ook echt de juiste capaciteit aan toe te wijzen (vaak een indicatie of die benodigde commitment er ook echt is)?
We zijn nog maar in een beginfase van de uitvoer en dus de hobbels van het voortraject voorbij, maar hebben inmiddels de overtuiging dat het streven haalbaar is. De positieve energie die dat oplevert ook uitdragen helpt daarbij enorm.
Voorbeeld gehandicaptenzorg
Namens Cure4 doorloop ik momenteel samen met gehandicaptenzorg instellingen SDW en SOVAK een traject met als intentie om een gezamenlijke medische dienst in te richten.
Carola Verhagen (Manager behandeling SOVAK) en Jozien van de Lindeloof (Manager behandeling SDW) vertellen hierover het volgende:
We hebben al een lang traject achter de rug om vast te stellen wat we willen en waarom. Dit is ook gedeeld met medewerkers van de medische diensten. Inmiddels merken we dat zij het plan om te komen tot een gezamenlijke medische dienst ook omarmen of er in ieder geval voor open staan. Dit is een essentiële stap om concreet te gaan maken hoe we de inrichting precies voor ons zien.
Ben je ook benieuwd of deze vorm van samenwerking voor jouw organisatie wenselijk en haalbaar is? Ik ga er graag met je over in gesprek.
Heb je een vraag?
Hoe werk je effectief samen in de jeugdzorg?
Download onze whitepaper: Samenwerkingsverbanden in de jeugdzorg en kom er direct achter!